Khu vực miền Bắc và miền núi Việt Nam đang trải qua một sự chuyển đổi dần dần, với ngành công nghiệp nổi lên như một động lực tăng trưởng chính.

Tuy nhiên, để thực sự tăng tốc phát triển kinh tế, khu vực phải theo dõi nhanh việc mở rộng các ngành công nghiệp xử lý sâu, tăng cường liên kết khu vực và nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng.

tự hào với tài nguyên thiên nhiên phong phú, khu vực này giữ các điều kiện thuận lợi cho một cơ sở kinh tế đa dạng. Điểm mạnh chính bao gồm khai thác và chế biến khoáng sản, thủy điện và nông nghiệp thích nghi với khí hậu nhiệt đới và cận nhiệt đới.

Tái cấu trúc kinh tế có hình dạng

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư (nay là Bộ Tài chính), mặc dù có những thách thức vào năm 2024 - đặc biệt là tác động của Typhoon số 3 - khu vực đã ghi nhận sự phục hồi kinh tế đáng chú ý. Tổng sản phẩm trong nước (GRDP) tăng trưởng hơn 9%, cao nhất trên toàn quốc.

Cấu trúc GRDP cho thấy sự tiến bộ đầy hứa hẹn: ngành công nghiệp chiếm 44,15%, nông nghiệp, lâm nghiệp và nghề cá cho 16,59%và dịch vụ cho 34,82%. Sự thay đổi đối với một nền kinh tế dẫn đầu công nghiệp thể hiện thành công ban đầu trong các chiến lược tập trung vào sản xuất, năng lượng và khai thác tài nguyên được quy định.

Tổng doanh thu ngân sách của khu vực vào năm 2024 đạt khoảng 89,243 nghìn tỷ VND (3,51 tỷ USD), vượt quá 13%dự báo trung tâm. Doanh thu ngân sách địa phương đứng ở mức 73,846 nghìn tỷ (2,9 tỷ USD), ước tính cao hơn 11%. Kể từ tháng 11 năm 2024, xuất khẩu đã vượt qua 72 tỷ USD. Khu vực này hiện có 37 công viên công nghiệp, 26 trong số đó đang hoạt động và thu hút 90 dự án FDI mới với số vốn đã đăng ký khoảng 1,8 tỷ USD.

Nhu cầu về tốc độ

Trong khi sự biến đổi kinh tế xã hội là rõ ràng, khu vực miền trung phía bắc và vùng núi vẫn phải đối mặt với những trở ngại đáng kể. Cơ sở hạ tầng không đủ.

Sự vắng mặt của các nhà máy chế biến công nghệ cao quy mô lớn cũng đã hạn chế xuất khẩu nông nghiệp khu vực. Các sản phẩm chính như trà, quế, hồi sao và các loại thảo dược hầu hết được bán nguyên liệu thô hoặc được chế biến tối thiểu, thường yêu cầu xây dựng thương hiệu từ các doanh nghiệp vùng thấp để xuất khẩu quốc tế.

Mặc dù là khu vực có rừng lớn thứ hai của Việt Nam với gỗ phong phú, ngành công nghiệp xử lý gỗ khu vực chỉ đóng góp một cổ phần nhỏ cho tổng số quốc gia. Trong khi lĩnh vực này ghi nhận mức tăng trưởng giá trị gia tăng trung bình hàng năm (VA) là 18,7% từ năm 2015 đến 2023 - cao hơn mức trung bình quốc gia - nó vẫn chưa đạt được quy mô hoặc tác động.

Thủ tướng Pham Minh Chinh, quyết định số 369/QĐ-TTG, được ban hành vào ngày 4 tháng 5 năm 2024, đã phê chuẩn Kế hoạch tổng thể cho khu vực phía bắc Midland và vùng núi trong năm 2021, 2050. Cách tiếp cận mới vượt ra ngoài khai thác tài nguyên để ưu tiên các trụ cột tăng trưởng, cải cách thể chế và huy động hiệu quả tất cả các tài nguyên - từ ngân sách nhà nước và FDI đến tài trợ dựa trên cộng đồng.

Do tầm quan trọng chính trị, kinh tế và an ninh chiến lược của khu vực, chuyển từ nền kinh tế nông nghiệp quy mô nhỏ sang công nghiệp là điều cần thiết. Nhưng sự thay đổi này không thể xảy ra qua đêm. Nó đòi hỏi đầu tư cơ sở hạ tầng chiến lược, tăng lao động, áp dụng công nghệ và cải cách chính sách nhằm thu hút các khoản đầu tư xử lý chất lượng cao và đầu tư hậu cần. Chỉ sau đó, khu vực mới có thể đạt được sự tăng trưởng bền vững và khả năng cạnh tranh cao hơn.

Các nhà kinh tế lập luận rằng khu vực này phải thực hiện một bước nhảy chiến lược - chuyển đổi một cách quyết đoán sang các ngành công nghiệp xử lý sâu, đặc biệt là trong quá trình chế biến khoáng sản nông nghiệp và chọn lọc.

PV